حوزه علمیه: نهاد دینی، رابطه با پول و رابطه با قدرت

به عنوان چیزی که این‌همه روی زندگی و سرنوشت ما تأثیر گذاشته، ما واقعاً خیلی کم درباره‌ی حوزه‌های علمیه می‌دونیم.
دهه‌هاست که بعضی از مهم‌ترین تصمیم‌هایی که روی زندگی شخصی و اجتماعی ما اثر گذاشتن، دست آدم‌هایی بوده که توی این نهادها درس خوندن. به اسمشون آشناییم — «حوزه علمیه» — ولی نه دقیق می‌دونیم چی یاد می‌گیرن، نه می‌دونیم چه جور سیستمی داره.
مثلاً دخل و خرجشون از کجا میاد؟ شبیه دانشگاهه یا کاملاً یه چیز دیگه‌ست؟ کی اینا رو ساخته؟ چرا ساخته؟ چطوری ساخته؟ کی ساخته؟ پول از کجا میارن؟ چطوری خرج می کنن. سوال زیاد داریم.

رفتیم و یه کم درباره‌شون تحقیق کردیم. و چیزایی که برامون جالب بود، اینجاست. قراره با هم سه تا از معروف‌ترین مدرسه‌های دینی جهان اسلام رو مرور کنیم: یکی در قم، یکی در نجف، و یکی در قاهره.

سه مدرسه مهم دنیای اسلام—نجف، قم و الازهر—را با سه محور «تاریخ تأسیس»، «نظام مالی» و «نسبت با قدرت» مقایسه می‌کنیم؛ از فاطمیان تا امروز.
آیا منبع مالی می‌تواند جهت‌گیری فکری و سیاسی حوزه را تعیین کند؟ رد پول را می‌گیریم.

Map visualizations powered by MapTiler & OpenStreetMap contributors
https://www.maptiler.com

متن: زهره سروش‌فر، علی بندری
با راهنمایی آرش رئیسی‌نژاد
ویدیو: نیما خالدی‌کیا
B-roll https://www.linkedin.com/in/neshatshirazi

0:00 در مورد حوزه علمیه کم می‌دونیم
1:35 حوزه علمیه نجف دور از حکومت
2:18 شروع حوزه نجف از زمان سلجوقیان
3:39 همزمان با مدارس نظامی خواجه نظام الملک
5:43 حوزه علمیه قم
6:47 تاریخ به وجود اومدن حوزه علمیه قم
7:26 پول بیشتر، آخوند بیشتر
8:14 تاریخ مدرسه الازهر
9:50 ناصرخسرو در قاهره مصر
10:27 دروزی‌ها در اسرائیل و سوریه
11:14 خلافت عباسی پیروز شد
12:10 مغول‌ها آمدند و مدرسه الازهر مرکز علم سنی شد
13:09 مغول‌ها باز هم جهان را تغییر دادند
14:19 مصر مرکز ژئوپلیتیک جهان اسلام
15:12 رد پول رو بگیر
15:42 درآمد حوزه علمیه نجف از کجاست
16:13 نیاز حکومت اسلامی به حوزه
17:17 چرا مردم شیعه به حوزه پول دادند
18:34 کتاب مکتب در فرایند تکامل
19:00 منبع اصلی درآمد مراجع در اسلام
20:04 آخوندهای قاجار ملاک‌های بزرگ ایران
21:03 استقلال مالی یعنی استقلال سیاسی؟
22:14 حوزه نجف و حکومت مدرن عراق
22:39 درآمد حوزه علمیه قم
23:08 مرجع تقلید با پول بیشتر یعنی طرفدار بیشتر
24:03 حوزه علمیه قم بعد از انقلاب ایران
25:30 درآمد مدرسه الازهر
26:37 مدیریت قدرت و بودجه با اوقاف
28:16 جمال عبدالناصر و اوقاف در دست حکومت
29:09 وابستگی مالی بیشتر به دولت
29:30 حوزه عملیه نجف و ارتباط با قدرت
32:40 حوزه علمیه قم و ارتباط با قدرت
33:58 خمینی و رهبری سیاسی از حوزه علمیه
35:00 حوزه علمیه قم ستون ایدئولوژیک حکومت جدید
36:33 مدرسه الازهر و ارتباط با قدرت
37:36 جمال عبدالناصر و اسلام جدید با اهداف سوسیالیستی دولت
38:06 عربستان سعودی و حمایت مالی از مدرسه الازهر
39:15 امارات و اسلام معتدل و کمک از مدرسه ازهر
40:34 مدرسه ازهر و سابقه تاریخی وصل به حکومت
41:15 کنجکاوی در مورد سه مدرسه مهم دنیای اسلام
42:21 حوزه عملیه قم و امت اسلامی
44:47 پیامد دولت شدن حوزه علمیه

سراغ سه مرکز بزرگ حوزه علمیه در جهان اسلام رفتیم: حوزه علمیه قم، حوزه علمیه نجف و دانشگاه الازهر مصر. هر سه در طول تاریخ نقش مهمی در شکل‌گیری فقه اسلامی، مرجعیت شیعه و اهل سنت و حتی در تعیین مسیر قدرت سیاسی در جهان اسلام داشته‌اند. منابع مالی حوزه‌ها از کجا تأمین می‌شه: از خمس، زکات، نذورات، وقف و بودجه‌های دولتی تا کمک‌های مردمی. چرا حوزه نجف همیشه مستقل از حکومت ماند، چگونه الازهر از دل حکومت فاطمیان شیعه بیرون آمد و بعد به مرکز فقه سنی تبدیل شد و چطور حوزه قم که مستقل از سیاست متولد شد، امروز یکی از نهادهای رسمی و حکومتی ایران است. این ویدیو تحلیلی است از رابطه دین و سیاست، استقلال مالی حوزه‌ها، نقش علما در حکومت و سیر تاریخی نهادهای دینی در ایران، عراق و مصر.
سه مدرسه رو دیدیم با سه مسیر تاریخی مختلف، سیستمهای مالی متفاوت و سه نسبت با قدرت.
هر سه مدرسه دینی—نجف، قم، و الازهر—با یک چیز سر و کار داشتن: قدرت. ولی راهی که هر کدوم رفتن، فرق داشت.

منابع و لینک‌هایی برای کنجکاوی بیشتر
https://www.safavica.ir/news/shii_news
https://rch.ac.ir/article/Details?id=9405
https://ensani.ir/fa/article/66464/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%AC%D9%87-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87
https://kwpublications.com/papers_submitted/9724/waqf-model-al-azhar-university-forever.pdf
http://iupress.istanbul.edu.tr/en/journal/jps/article/analyzing-al-azhars-role-in-egyptian-politics
https://brill.com/edcollbook/title/14693?language=en&srsltid=AfmBOorKybptwVbQPwZLrQitWbCl1eA2icAXcZ8pT7NUplQan0QOhwXT
https://jtak.scholasticahq.com/article/36568-houses-of-wisdom-a-comparative-study-of-the-najaf-and-qom-seminaries
https://library.fes.de/pdf-files/bueros/amman/20688.pdf
https://iiwfs.com/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B2%D9%87%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B5%D8%B1-%D9%88-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D9%87%D9%85%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF/
https://www.tahoor.com/fa/Article/View/24021
https://www.youtube.com/results?search_query=alazhar+university+under+nasser
https://www.youtube.com/watch?v=DAi8J16szYA&t=9s
https://www.youtube.com/shorts/MXBCtkHjIq4
https://www.youtube.com/watch?v=MbmItZjK8wA&t=17s

✅ پشتیبانی از بی‌پلاس https://bpluspodcast.com/support
☑️ وبسایت بی‌پلاس https://bpluspodcast.com/
✅ پادکست بی‌پلاس https://bpluspodcast.com/how-to-listen
☑️ کانال تلگرام بی‌پلاس https://t.me/podcastbplus Receive SMS online on sms24.me

TubeReader video aggregator is a website that collects and organizes online videos from the YouTube source. Video aggregation is done for different purposes, and TubeReader take different approaches to achieve their purpose.

Our try to collect videos of high quality or interest for visitors to view; the collection may be made by editors or may be based on community votes.

Another method is to base the collection on those videos most viewed, either at the aggregator site or at various popular video hosting sites.

TubeReader site exists to allow users to collect their own sets of videos, for personal use as well as for browsing and viewing by others; TubeReader can develop online communities around video sharing.

Our site allow users to create a personalized video playlist, for personal use as well as for browsing and viewing by others.

@YouTubeReaderBot allows you to subscribe to Youtube channels.

By using @YouTubeReaderBot Bot you agree with YouTube Terms of Service.

Use the @YouTubeReaderBot telegram bot to be the first to be notified when new videos are released on your favorite channels.

Look for new videos or channels and share them with your friends.

You can start using our bot from this video, subscribe now to حوزه علمیه: نهاد دینی، رابطه با پول و رابطه با قدرت

What is YouTube?

YouTube is a free video sharing website that makes it easy to watch online videos. You can even create and upload your own videos to share with others. Originally created in 2005, YouTube is now one of the most popular sites on the Web, with visitors watching around 6 billion hours of video every month.